یکی از اتفاقاتی که در جریان برنامه‌های زنده می‌افتد، سوتی یا تپق‌های اجراست. می‌گویند تپق مال گوینده است. مثل وقت هایی که یک حرف روی زبانمان درست نمی نشیند و گیر می کند. یا وقت هایی که یک کلمه با لحن نامناسب اجرا می شود. ممکن است حروف را جابجا بگویید. در یکی از برنامه هایم به جای گفتن “سر منزل مقصود” گفتم “سرمقصد منزول”! و این یعنی تپق یا سوتی… شاید هم برایتان پیش آمده باشد که یک فتحه یا کسره را جابجا گفته باشید یا لغتی را اشتباه خوانده باشید. آگاه باشید که این اتفاقات همواره توام را اجرای زنده وجود داشته است. اگر می دانید مجری کیست، پس باید سعی کنیم آنها را به صفر میل دهیم. اما گاهی باعث طنز و جذابیت برنامه نیز می شود. البته به قدر طعام در نمک. نه اینکه به اصطلاح شور آن دربیاید. در ادامه می خواهیم در باره این سوال صحبت کنیم که وقتی در برنامه سوتی دادم چکار کنم؟

وقتی سوتی دادم چه کار کنم؟

وقتی که دچار تپق یا سوتی شدیم چند کار می توانیم انجام دهیم. اولین کار این است که اصلاحش کنیم و ادامه دهیم. بدون بزرگنمایی کردن حتی به روی خودمان نیاوریم. این منش و رفتار به ویژه در زمانی که شخص دیگری دچار این سوتی می شود مهم است. نباید اشتباه یا سوتی او را بزرگنمایی کنید و یا در جمع مطرح نمایید. تا حد ممکن باید سعی در کمک به آن فرد یا خودتان کنید و بهترین کار این است که با آن به صورت طبیعی رفتار کنید. اتفاقی افتاده و ایرادی هم نداره و نباید کسی روی آن متمرکز شود.

در یکی از کلاس های من که به صورت وبینار برگزار می شد، یکی از خانم ها دچار غلط تایپی شد. او به جای واژه “تماشا” در فضای گفتگوی عمومی نوشت “تماشاش” و من با دیدن این واژه کلی ایده به ذهنم آمد. البته خیلی سریع واژه درست را نیز نوشت. ولی فضای وبینار طوری است که نمی تواند پیام قبلی را پاک کند.

می توانستم با این واژه حسابی شوخی کنم و بخندیم. اما در لحظه به این فکر کردم که اولاً شوخی با این واژه، دور از ادب است. دوماً نویسنده این واژه یک خانم است که باید حرمتش حفظ شود. پس تنها کاری که کردم این بود که اصلا این اشتباه تایپی را به روی کسی نیاورم. لغت صحیح را خواندم و از ایشان نیز تشکر کردم. در عین حال بسیار مواظب زبان بدن و حرکات صورتم بودم که ناخودآگاه دچار لبخند نباشم و عکس العمل منفی نسبت به این اتفاق را بروز ندهم.

وقتی دچار سوتی یا تپق می شویم، درصورتی‌که با این تپق یا سوتی، حقی از کسی ضایع شد، بهتر است عذرخواهی کنیم. مثلاً به علت اشتباه در خواندن نام یک فرد، موجب خنده حضار شدیم. نباید بی‌تفاوت باشیم. اما آن‌قدر هم نباید آن را مرور کنیم و بزرگ کنیم که اوضاع بدتر شود.

کار دومی که در اینگونه مواقع می توانیم انجام دهیم این است که در برخی از برنامه‌ها، سوتی خودمان را به‌اصطلاح دست بگیریم و با آن شوخی کنیم. این اتفاق می‌تواند دستمایه طنازی ما قرار گیرد. اما حد آن باید رعایت شود و حتماً شما به‌عنوان یک مجری می‌توانید حد آن را به‌تناسب فضای برنامه و نوع مخاطب تشخیص دهید.

با خودت درست رفتار کن!

نکته مهم دیگر در این خصوص این است که سوتی‌ها و این‌گونه تپق‌ها به‌هرحال با پایان برنامه تمام می‌شوند. اما ممکن است ما با خودمان رفتار درستی نداشته باشیم. یکی از کارهای من مشاوره دادن به مجریان و گویندگان است. یکی از مجریان استان مرکزی قبل از اجرای یک مراسم افتتاحیه با من مشورت کرد و روند اجرای برنامه را باهم تنظیم کردیم. توصیه‌های لازم را به او کردم و برنامه را برگزار کرد. بعد از برنامه به من پیام داد. بگذارید شرح آن را از زبان ایشان برایتان بگویم.

«آقای مبارکی؛ درباره برنامه افتتاح پروژه شهرداری که باهم صحبت کردیم و ازتون راهنمایی خواستم، رفتم سر پروژه هاشون و اطلاعاتشون رو گرفتم. خوندم. با عوامل برنامه هماهنگ کردم. کل برنامه هام رو چیدم. لباس. گویش. متن. اطلاعات. اسامی مدعوین. همه‌چیز. دقیقه ۹۰ برنامه عوض شد و قرار شد من خیرمقدم بگم و از شهردار دعوت کنم تشریف بیارن. خوب پیش رفتم اما به‌جای اجازه میخوام گفتم اجازه میدم! خودمم فهمیدم. وسعی کردم به آرامی و با کلمات مناسب درستش کنم. اما تیر از چله کمان درآمده بود. سه چهار روز بعد که رفتم شهرداری یکی از کارکنان بهم گفت. اونم جلوی مسئول منابع انسانی که منو دعوت میکنه و مسئول روابط عمومی شهرداری! اونا هم گفتند اصلاً مهم نیست؛ این‌همه خوب بودن، این بار استرس داشتن. ولی من خودم خیییییییلی ناراحت هستم.»

من در پاسخ به این دوست عزیز گفتم که باید به‌جای تمرکز بر دایره نگرانی، بر روی دایره نفوذ خود متمرکز شوند. دایره نگرانی یعنی اشتباه و سوتی که اتفاق افتاده و دیگر قابل اصلاح و بازگشت نیست. هر چه بیشتر بر این موضوع متمرکز شوید، ناراحتی شما بیشتر می‌شود و اعتمادبه‌نفستان نیز کمتر. درعین‌حال کاری هم نمی‌توانید انجام دهید.

یعنی ناراحت نشیم؟!

درواقع این حجم از ناراحتی، برای این به اصطلاح سوتی، غیرمنصفانه است و در سطح هم نیستند. شاید بپرسید مگر می‌شود آدم از سوتی دادن ناراحت نشود؟ در پاسخ می‌گویم اگر قصد دارید ناراحت شوید، لااقل در حد همان یک‌لحظه اشتباه ناراحت شوید. این اشتباه، قتل یک آدم نیست که بخواهید این‌قدر نگرانش باشید. شاید همان ناراحتی چنددقیقه‌ای بعد از برنامه کفایت کند. اما باید تمرکز را بر دایره نفوذتان بگذارید. دایره نفوذ یعنی اینکه حالا چه‌کاری می‌توانم انجام دهم. چه تجربه‌ای از این اتفاق به دست آوردم؟ چگونه از آن برای بهتر شدن برنامه‌های آتی استفاده کنم؟ چطور جلوی اتفاق افتادن دوباره آن را بگیرم یا اینکه اگر اتفاق افتاد چه عکس‌العمل بهتری می‌توانم انجام دهم. به‌این‌ترتیب، از این اتفاق برای رشد و پیشرفت خودتان استفاده کرده‌اید.

شما تا به حال در جمع سوتی دادید یا تپق زدید؟ چه کاری انجام دادید؟